On peut définir le taux d'accroissment d'une fonction entre deux points a et b comme le rapport suivant :
τ = | f(b) - f(a) b - a |
Si on pose h = b - a alors b = a + h et l'expression du taux d'accroissement en fonction de h au voisinage du point a devient :
τ(h) = | f(a + h) - f(a) h |
f'(a)= l = | lim h→0 |
τ(h) |
Exemple 1 :
Montrer que la fonction définie par f(x) = x2 est dérivable en tout point a et donner le nombre dérivé en ce point.
τ(h) = | f(a + h) - f(a) h |
= | (a + h)2 - a2 h |
= | a2 + 2ah + h2 - a2 h |
= | 2ah + h2 h |
= | 2a + h |
lim h→0 |
τ(h) = | lim h→0 |
(2a + h) = 2a |
Exemple 2 :
Soit la fonction f définie sur R* par f(x) = | 1 x2 |
On pose t(h) = | f(1 + h) - f(1) h |
Montrer que t(h) = | -2 - h (1 + h)2 |
t(h) = |
1 (1 + h)2 |
 - | 1 12 |
h |
t(h) = | 1 h |
× | 1 - (1 + h)2 (1 + h)2 |
= | 1 h |
× | 1 - 1 -2h - h2 (1 + h)2 |
= | 1 h |
× | -2h - h2 (1 + h)2 |
= | 1 h |
× | h(-2 - h) (1 + h)2 |
= | -2 - h (1 + h)2 |
lim h→0 |
t(h) = | lim h→0 |
f(1 + h) - f(1) h |
= -2 |
Exemple 3 : La fonction racine carrée est-elle dérivable en 0 ?
Pour h > 0 on arrive à t(h) = | √h h |
= | 1 √h |
et | lim h→0 |
1 √h |
= +∞ |